Zmiany w świadczeniach dla nauczycieli od 1 września 2024 r.

Od 1 września 2024 roku nauczyciele w Polsce będą mieli możliwość skorzystania z nowych rozwiązań dotyczących wcześniejszych emerytur i świadczeń kompensacyjnych. Zmiany w przepisach, które wchodzą w życie na mocy nowelizacji Karty Nauczyciela, mają na celu rozszerzenie grupy osób uprawnionych do tych świadczeń oraz ułatwienie im przejścia na emeryturę. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące nowych regulacji.

Emerytura stażowa dla nauczycieli

Nauczyciele, którzy nie spełnili warunków do wcześniejszej emerytury do 31 grudnia 2008 roku, będą mieli możliwość skorzystania z tzw. emerytury stażowej. Aby to było możliwe, nauczyciel musi spełnić następujące warunki:

• Rozpoczęcie pracy jako nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik pedagogiczny przed 1 stycznia 1999 roku.

• Rozwiązanie stosunku pracy.

• Udokumentowanie 30 lat stażu składkowego (bez okresów rolnych), w tym 20 lat faktycznego wykonywania pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.

Wcześniejsze emerytury według rocznika

Nauczyciele będą mogli przechodzić na wcześniejsze emerytury etapami, w zależności od roku urodzenia. Poniżej przedstawiamy harmonogram:

1. Od 1 września 2024 r. - nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.

2. Od 1 września 2025 r. - nauczyciele urodzeni między 1 września 1966 r. a 31 sierpnia 1969 r.

3. Od 1 września 2026 r. - nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.

Aby skorzystać z nowej emerytury nauczycielskiej, wniosek należy złożyć przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Prawo do tej emerytury nie ustaje wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Składanie wniosków

Nauczyciele uprawnieni do nabycia prawa do świadczenia od 1 września 2024 roku (tj. urodzeni przed 1 września 1966 roku) będą mogli złożyć wniosek najwcześniej w sierpniu 2024 roku, czyli miesiąc przed wejściem w życie przepisów. Złożenie wniosku przed 1 sierpnia 2024 roku skutkować będzie wydaniem decyzji odmownej.

Wysokość nowej emerytury

Nowa emerytura nauczycielska będzie obliczana poprzez podzielenie zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego oraz zwaloryzowanych środków zgromadzonych na subkoncie przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku, w którym przechodzi na emeryturę. Aby mieć prawo do nowej emerytury nauczycielskiej, kwota wyliczenia musi być nie niższa niż minimalna emerytura, która obecnie wynosi 1780,96 zł brutto.

Rozszerzenie uprawnień do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego

Od 1 września 2024 roku nauczycielskie świadczenie kompensacyjne będzie dostępne także dla pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych. Nowe przepisy obejmują nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym specjalistycznych poradniach udzielających pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom.

Warunki nabycia prawa do świadczenia kompensacyjnego

Aby uzyskać prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, należy spełnić trzy warunki:

1. Ukończenie odpowiedniego wieku:

   • Do końca 2024 r.: 55 lat dla kobiet, 60 lat dla mężczyzn.

   • W latach 2025-2026: 56 lat dla kobiet, 61 lat dla mężczyzn.

   • W latach 2027-2028: 57 lat dla kobiet, 62 lata dla mężczyzn.

   • W latach 2029-2030: 58 lat dla kobiet, 63 lata dla mężczyzn.

   • W latach 2031-2032: 59 lat dla kobiet, 64 lata dla mężczyzn.

2. Udokumentowanie 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.

3. Rozwiązanie stosunku pracy i niepodejmowanie żadnej innej pracy ani działalności gospodarczej przed przejściem na świadczenie kompensacyjne.

Środki z II filaru emerytalnego

W przypadku przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, środki z subkonta i OFE są dziedziczone. Natomiast w przypadku nowej emerytury nauczycielskiej, środki z subkonta (wraz z przekazanymi środkami z OFE) są przenoszone na konto ubezpieczonego i nie podlegają dziedziczeniu, co oznacza brak prawa do podziału środków lub wypłaty gwarantowanej.

Zmiany w przepisach dotyczących emerytur i świadczeń kompensacyjnych dla nauczycieli od 1 września 2024 roku mają na celu poprawę sytuacji zawodowej nauczycieli, wychowawców i pracowników pedagogicznych, dając im większe możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz lepsze zabezpieczenie finansowe na przyszłość.